Een kruiswissel geeft de mogelijkheid om van spoor te wisselen tussen 2 parallelle sporen.

Van beide kanten lopen beide sporen over in een wissel, rechtdoor of afbuigen.

Het middelste element is een kruising. Dit is een kruispunt van sporen waarbij er niet van richting kan worden veranderd.

In de modelbouw bestaan er geen kant en klare kruiswissel elementen. Het zijn altijd een aantal losse componenten die zijn samengevoegd.

In bovenstaande figuur is een kruiswissel uit elkaar getrokken. Te zien is dat deze uit 2 linkse wissels, 2 rechtse wissels en een kruising bestaat. De tussenliggende rechte baandelen zijn hier niet afgebeeld.

Let op dat er op de kruising niet van richting kan worden veranderd.

Een kruiswissel geeft veel flexibiliteit in het beheren van de trein loop. Voor alle treinen komende uit alle richtingen kan immers het spoor worden gekozen.

Doordat het hoofdspoor rechtdoor loopt kan er in de reguliere spoorregeling met een redelijke snelheid van gebruik worden gemaakt. Als er echter veranderingen plaatsvinden dan zullen de treinen op een erg kort stuk eerst een wissel, een kruising en nog een wissel tegenkomen (de laatste tegen de rijrichting in). Deze hoeveelheid aan elementen zorgt er wel voor dat de snelheid aanmerkelijk omlaag zal moeten.

Kruiswissel worden dan ook voornamelijk gebruikt bij bijzondere plaatsen als stations, bruggen/tunnels en rangeer terreinen, waar de snelheid al laag is.