Zie voor wat NEM is deze beschrijving.

De NEM-114 beschrijft verkanting. De informatie op deze pagina is geen weergave of samenvatting van de NEM normen. Het is een uitleg van het onderwerp aangevuld met achtergrond informatie.

Als je in een auto zit en door de bocht gaat dan zul je wel eens gemerkt hebben dat een onzichtbare hand je als het ware naar buiten duwt.

Jou lichaam in de auto wil namelijk nog steeds rechtdoor, terwijl de auto via het stuur de opdracht heeft gekregen om de bocht om te gaan. Jou lichaam reageert wat langzaam op deze koersverandering vandaar dat je, al dan niet zachtjes, tegen de zijkant klapt.

Door nu de baan een beetje schuin te leggen, met de binnenbocht lager als de buitenbocht, komt er minder zijwaartse kracht maar wel meer neerwaartse kracht.

Zijwaartse kracht is, wel, de kracht opzij. Neerwaartse kracht is de kracht naar beneden. We kunnen een stuk beter tegen neerwaartse krachten als zijwaartse krachten. Als je een doos tilt met 25 kilo appels dan is dat zwaar maar wel best te doen. Als je echter door dezelfde doos appels van de zijkant wordt geraakt Dan vlieg je waarschijnlijk enkele meters opzij.

Verkanting zorgt ervoor dat de hinderlijke zijwaartse krachten in bochten worden omgezet in meer plezierige neerwaartse krachten.

Hetzelfde zie je bij een motorrijder. In een bocht blijft dit niet rechtop zitten, maar probeert zo veel mogelijk schuin te gaan hangen. Insturen. Hierdoor weet de bestuurder de zijwaartse kracht (motor valt om en vliegt uit de bocht) om te zetten in een neerwaartse kracht (motor hang plat in de bocht en kan verder).

In de NEM norm heeft men hier een prachtige zin voor beschreven "De door het berijden van de boog opgewekte zijdelingse versnelling wordt door een verhoogde ligging van de buitenste spoorstaaf ten opzicht van de binnenste spoorstaaf geheel of ten dele gecompenseerd."

Kortom, een stuk onleesbare tekst. We gaan een stukje tekst verklaren uitvoeren. We splitsen dit gedicht op in delen:

berijden van de boog

We gaan dus een bocht door, check.

opgewekte zijdelingse versnelling

Er komen een hoeveelheid zijdelingse krachten vrij, we worden dus naar buiten gedrukt, check.

een verhoogde ligging

We leggen een deel iets hoger. We zullen de rails dus moeten liften, check.

buitenste spoorstaaf

En dan de rails in de buitenbocht dus, check.

ten opzichte van de binnenbocht

De rails in de buitenbocht moet dus hoger, maar niet onbeperkt, enkel hoger dan de hoogte van de rails in de binnenbocht, check.

geheel of ten dele gecompenseerd

En we doen dit om de krachten helemaal of deels (zo veel mogelijk) te compenseren.

Op een modelbaan is verkanting meestal niet nodig. Er is zelfs een risico dat de trein naar binnen zal omvallen, als de snelheid te laag is om voor de juiste zijdelingse krachten te zorgen.

In de praktijk zal het dus enkel om een optische verkanting gaan, enkel voor het oog, zonder direct nut.